Thị trường crypto ngày càng biến động, và để đạt được lợi nhuận bền vững, nhà đầu tư cần một cách tiếp cận thông minh hơn.

Một trong những yếu tố quan trọng nhất là hiểu rõ về “Tokenomics” – một khái niệm không mới nhưng luôn cần được cập nhật và hiểu sâu sắc.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ khám phá những khía cạnh mới và tư duy mới trong Tokenomics, từ đó rút cho mình tiêu chí lọc dự án hiệu quả.

1. Vì sao Tokenomics lại quan trọng?

Để hiểu rõ về Crypto, hãy tưởng tượng nó như một ván bài với sự tham gia của nhiều vai trò khác nhau: Developer (Andre Cronje, Vitalik Buterin); Market Maker: (CZ, DWF); Sàn (Binance, OKX, Kucoin); Quỹ đầu tư lớn (a16z, Pantera, Amonica Brand) và chúng ta – nhà đầu tư nhỏ lẻ

Trong cuộc chơi này, những người như nhà cái, sàn giao dịch, và người tạo lập thị trường là người điều khiển. Họ nắm giữ những “lá bài” mạnh nhờ việc mua token với giá rẻ, trong khi những nhà đầu tư nhỏ lẻ như chúng ta lại mua ở vị thế sau và có ít lợi thế hơn.

Để thành công trong thị trường crypto, việc hiểu biết về cách thức hoạt động của token là cực kỳ quan trọng. Đó chính là lý do tại sao TOKENOMICS trở nên quan trọng – nó giúp chúng ta hiểu được quy tắc của trò chơi, vị thế của mình so với các bên khác và cách để tối đa hóa lợi nhuận trong cuộc chơi này.

2. Dấu hiệu của Tokenomics tốt

Token ít bị lạm phát hoặc không lạm phát

Lạm phát token (Token Inflation) là sự gia tăng số lượng token lưu thông theo thời gian, khi lạm phát token xảy ra, giá trị của từng token sẽ giảm.

• Tokenomics nên có cơ chế giảm phát/ burn token hiệu quả
• Việc đốt coin sẽ giúp giảm số lượng coin trên thị trường. Khi đó, nguồn cung ngày một giảm, và nếu nhu cầu mua đồng coin tăng lên => sẽ làm giá của đồng coin tăng trưởng.

Tiện ích của đồng Coin vượt ra ngoài hệ sinh thái của dự án

Có thể được sử dụng trong các hệ sinh thái tiền mã hóa khác. Đặc biệt, đồng tiền mã hóa của dự án cần phải tạo động lực cho các nhà đầu tư trong việc mua, giữ, sử dụng (tham gia stake, airdrop, bỏ phiếu…).

Lịch trình phân bổ & Vesting hợp lý

Thông thường khi có lịch unlock/ vesting thì giá token sẽ dump

Tốc độ release token cho các thành viên dự án, cố vấn, nhà đầu tư, người dùng, treasury:

• Các dự án có tốc độ release dưới 1 năm cho thấy các thành viên phát triển dự án không đồng hành lâu dài cùng các sản phẩm. Các các bạn cần suy nghĩ thận trọng trước khi đầu tư vào vì dự án đó sẽ không tạo ra được nhiều giá trị.
• Thời gian trả từ 3 đến 5 năm: Đây được xem là khoảng thời gian hợp lý để release 100% Token. Vì những dự án trong khoảng thời gian này cho thấy đội ngũ phát triển dự án có sự gắn bó và trách với dự án, đây vừa là động lực thúc đẩy team vừa là động lực hold token từ cộng đồng, ,… thu hút những người mới vào dự án.
• Thời gian trả trên 5 năm thường thì sẽ không tốt. Vì hiện tại, vòng đời của một dự án Crypto khoảng 5 năm. Thị trường đang phát triển rất nhanh và đã chứng kiến sự đào thải của nhiều dự án không hiệu quả và sự ra mắt của nhiều dự án tiềm năng.

Lịch vesting token phải nhỏ giọt (so với cung lưu thông), ko để áp lực xả quá nhiều trong 1 unlock token.

Để xem lịch unlock token, bạn có thể sử dụng Token Unlock

Tokenomics phù hợp với thị trường và quan điểm thời đại

Một tokenomics có thể tốt hôm qua nhưng ngày mai chưa chắc đã tốt, nên hãy chú ý tới:

• Các yếu tố thúc đẩy người mua token (Cầu)
  • Tính tiện ích/thiết thực (Utility): giá trị thiết thực ở đây ví dụ như làm gasfee như ETH, một token ngoài đầu tư thì nó nên có thêm dòng tiền hoặc các tiện ích khác cho use từ việc nắm giữ
  • Giá trị tích lũy: Giá trị tích luỹ cho token, nó có thể dùng để farming, staking,cung cấp thanh khoản cho các transaction, vote DAO, hoặc tham gia vào các giao thức dự án. Điều này tạo ra sự đồng thuận và tạo động lực cho người sử dụng tham gia vào network và giúp xây dựng một cộng đồng mạnh mẽ.
  • Niềm tin và câu chuyện/dòng tiền: Lý do khác mà mọi người có thể muốn có token chỉ đơn giản là niềm tin rằng những người khác muốn token và sẽ muốn nó trong tương lai.
• Các yếu tố thúc đẩy người bán token (Cung)
  • Tạo áp lực tức thời (giá giảm ngay) – Market đang chuyển view xấu, BTC có view giảm – Các FUD của dự án như gần đây nhất là Multichain CEO bị bắt
  • Áp lực bán dài hạn (giá giảm trong thời gian dài) – Token Inflation – Token không có use case cụ thể mà chỉ dùng để incentive – Dự án không biết bắt xu hướng và không xác định category có dòng tiền sẽ vào – Dự án thời gian dài ko update thông tin – Dự án mất định hướng (cái này phải nhìn vào sản phẩm, các họ post về sản phẩm)

Tóm lại một tokenomics tốt có yếu tố thu hút người mua nhiều hơn người bán.

Tokenomics là một phần không thể thiếu của một dự án tốt, giúp nhà đầu tư có cái nhìn toàn diện hơn về tiềm năng và rủi ro của việc đầu tư vào dự án đó. Hiểu biết về tokenomics giúp nhà đầu tư xác định cơ hội và rủi ro.